از الجزایر تا قاهره | امیر موسوی، رایزن فرهنگی دوتابعیتی با حاشیههای تمامنشدنی در جهان عرب کیست؟
رویداد ۲۴ | امیر موسوی، رایزن فرهنگی سالهای نهچندان دور و تحلیلگر سیاسی سالهای اخیر رسانههای عربی و عبری بار دیگر به سوژه اصلی یک جنجال رسانهای تبدیل شده است. جنجالی که با گزارش رسانههای مصری و سپس اسرائیلی مبنی بر ناپدید شدن او در قاهره آغاز شد؛ اخباری که مطابق انتظار خیلی زود با واکنش رسانههای مختلف مواجه شد و در ادامه موضوع به قدری جدی شد که به نشست مطبوعاتی صبح دیروز سخنگوی وزارت امور خارجه در تهران نیز رسید.
رایزن فرهنگی مفقودی یا ربوده شده
اخبار اولیه رسانههای مصری از این قرار بود که رایزن فرهنگی سابق ایران که «ساکن قاهره» بوده، بهطور ناگهانی از محل اقامت خود ناپدید شده و هیچ اطلاعی از وضعیت فعلی او در دست نیست. اخباری که متعاقباً باعث شد برخی از رسانهها نیز به سراغ تئوری توطئه بروند؛ چنانکه برخی منابع غیررسمی صراحتاً از احتمال ربایش او توسط عوامل اطلاعاتی اسرائیل (موساد) سخن گفتند. گمانهزنیهایی که اگرچه فاقد مدرک و سندی مستدل بود، اما برای برخی مخاطبان و کاربران شبکههای اجتماعی با اشاره به مواضع اغلب تند و تیز و شدیدالحن موسوی علیه اسرائیل در رسانههای منطقهای، منطقی جلوه میکرد. کاربرانی که با انتشار بریدههایی از صحبتهای مواضع ضداسرائیلی پرشمار او در برنامههای خبری-تحلیلی شبکههایی مانند العالم، المیادین و الجزیره، از او بهعنوان یک «چهره رسانهای فعال در محور مقاومت» نام برده و بر این اساس، احتمال ربایش او توسط موساد را تقویت کردند. این خبرهای بیپشتوانه تا جایی ادامه یافت که برخی تحلیلگران منطقهای مدعی شدند که درصورت تأیید خبر ربایش، پیامدهای دیپلماتیک و امنیتی جدی این اتفاق نهتنها میتواند بر روابط ایران و مصر که بهتازگی احیا شده، سایه بیاندازد، بلکه در عین حال احتمال افزایش تنشها میان تهران و تلآویو را نیز درپی خواهد داشت.
واکنش وزارت خارجه به شایعه ربایش موسوی
نیمروز دوشنبه، اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه در جریان نشست مطبوعاتی هفتگی خود با پرسشی در این رابطه مواجه شد و ضمن تکذیب آنچه درخصوص سمت او_تحت عنوان دیپلمات_ گفته شده ، تاکید کرد: «ما هم امروز صبح چنین خبری را شنیدیم. البته ایشان دیپلمات نیست و مدتی رایزن فرهنگی ما بوده است.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی یک توضیح عجیب هم اضافه کرد و گفت: «ایشان با گذرنامه عراقی وارد مصر شدهاند. ما بنابر وظیفه خودمان در ارتباط با حقوق اتباعمان ایران، این موضوع را از طریق دفتر حافظ منافع در قاهره پیگیری میکنیم.»
ساعاتی پس از اتمام نشست مطبوعاتی سخنگوی وزارت امور خارجه منابع خبری از پیدا شدن امیر موسوی خبر دادند. جالب آنکه منبع خبر رسانههایی که در اعلام خبر پیدا شدن این رایزن فرهنگی پیشین پیشدستی کردند، کسی نبود مگر خود امیر موسوی! به بیان دیگر او که طی این چند روز گذشته اخباری درخصوص مفقود شدن تا ربوده شدن او در فضای رسانهای دست به دست شده بود، دیروز در پیامی به زبان عربی در شبکه ایکس با هشتگ «بازداشت در فرودگاه قاهره»، از پیگیری دولتها و سفارتخانههای ایران و عراق در مصر برای بازگشتش به عراق تشکر کرد.
امیر موسوی کیست؟
بیشتر بخوانید:
قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس رنگ و بوی سیاسی دارد
امیر موسوی، رایزن فرهنگی پیشین ایران است. فردی که برخی منابع رسانهای داخلی از او بهعنوان «عبدالامیر موسوی» نام بردهاند. گفته میشود او در گذشته در شماری از کشورهای عربی ازجمله الجزایر و لبنان، مسئولیت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران را برعهده داشته است. برخی منابع نیز ادعا کردهاند که او مشاور پیشین وزیر دفاع ایران بوده است. رایزنان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، نماینده وزارت ارشاد یا به عبارت بهتر، مامور از طرف سازمان ارتباطات اسلامی، نهاد وابسته به وزارت ارشاد در کشورهایی هستند که ایران در آنها رایزنی فرهنگی دارد.
جالب اینجاست که سخنگوی وزارت خارجه تایید کرده او یک شهروند دوتابعیتی با تابعیت مضاعف عراقی است. سوال اینجاست که چطور فردی با پاسپورت یک کشور خارجی موفق شده به عنوان رایزن فرهنگی ایران به کشوری دیگر اعزام شود؟ آیا وزارت ارشاد و سازمان ارتباطات اسلامی از تابعیت مضاعف این چهره به ظاهر امنیتی اطلاع داشته؟ اصلا امیر موسوی در قاهره چه میکرده؟ به گفته رسانههای مصری، او ساکن قاهره بوده است!
ابهامات زمانی بیشتر می شود که سابقه او به عنوان رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران را بدانید. امیر موسوی یک دوره ۴ ساله پرحاشیه را در الجزایر سپری کرده است. روزنامه «مراکش وورد» در گزارشی درباره او نوشته که امیر موسوی از سال ۲۰۱۴ در مقام رایزن فرهنگی در سفارت ایران در الجزایر مشغول به کار بود، اما در سال ۲۰۱۸، پس از آنکه فعالان الجزایری و برخی مسئولان آن کشور، او را به «اقدامات مشکوک» و «ترویج تشیع و نفوذ ایران» متهم کردند، این کشور را ترک کرد. آن هم در حالی که همزمان با پایان ماموریت او در الجزایر، برخی کاربران عربزبان با هشتگ «اخراج امیر موسوی»، خواهان اخراج او شده بودند. ناصر بوریطه، وزیر امور خارجه وقت مراکش نیز در مصاحبهای مدعی شده بود که یکی از اعضای سفارت ایران در الجزایر، اقدام به تأمین مالی جبهه پولیساریو، کرده است.
جبهه پولیسارو، جنبشی استقلالطلب است که در صحرای غربی واقع در جنوب مراکش فعالیت میکند و خواهان برگزاری همهپرسی استقلال با نظارت سازمان ملل هستند. ناصر بوریطه که چندی بعد در گفتوگویی با روزنامه «مراکش وورد» مدعی شده بود امیر موسوی حتی «از سفیر هم قدرتمندتر است و برداشت ما این است که از مشاوران رهبر جمهوری اسلامی ایران به شمار میآید»، در ادعایی دیگر در این رابطه گفته بود که مدارک و مستندات خود درخصوص تامین مالی استقلالطلبان پولیساریو ازسوی امیر موسوی را در جریان سفر خود به تهران به جواد ظریف، وزیر خارجه وقت ایران تحویل داده است.
جنجالهای امیر موسوی به قدری جدی بوده که برخی میگویند دوران فعالیت او در الجزایر منجر به افزایش سطح تنش در روابط ایران و مراکش شده است؛ تنشی که عملاً منجر به قطع روابط دیپلماتیک دو کشور شده بود و احتمالاً به همین دلیل بود که وقتی در سال ۲۰۱۸، این بار فعالیتهای امیر موسوی در الجزایر منجر به تشدید تنش در روابط ایران و مراکش شد، این رایزن فرهنگی وقت ایران از سمت خود در الجزایر کنارهگیری کرد! هرچند جنجال رسانهای حتی پس از کنارهگیری موسوی نیز فروکش نکرد و دستکم تا چند ماه بعد، رسانههای مراکشی، الجزایری و برخی از دیگر رسانههای عربزبان منطقه هرازگاه از موردی عجیب از شگفتیهای فعالیتهای بهظاهر فرهنگی موسوی پرده برمیداشتند. ادعاهایی که البته رویداد۲۴ قادر نیست بهطور مستقل آنها را رد یا تایید کند، اما در مجموع میتوان گفت بنابر این مدعیات رسانهای، گستره دامنه فعالیتهای این رایزن فرهنگی پیشین به برخی از دیگر کشورهای منطقه شمال افریقا و حتی اروپا همچون سودان و بلژیک نیز رسیده است.
با این همه آنچه بیش از تمامی این عناوین و مناصب پیشین، منجر به شهرت امیر موسوی در رسانههای عربی و عبری منطقه شده، مواضع تند و تیزی است که پیوسته در حمایت از محور مقاومت و ضدیت با رژیم اسرائیل اتخاذ کرده و حتی چند نوبت در جریان مصاحبههای خود، صراحتاً گفته که «اسرائیل ناپدید خواهد شد!»
اود مواضع بعضاً عجیب و غریبی درخصوص برنامه هستهای ایران و قدرت هستهای جمهوری اسلامی برای تولید بمب هم داشته. چنانکه در یکی از اظهارنظرهای جنجالی خود در واکنش به ترور سرلشکر شهید قاسم سلیمانی توسط دولت نخست ترامپ، تاکید کرده بود که نام دونالد ترامپ در فهرست افراد تحت تعقیب قوه قضائیه قرار دارد و بر این اساس، نسبتبه احتمال پایان یافتن صبر استراژیک ایران هشدار داده بود. او یکی، دو سال بعد در مصاحبه سال ۲۰۲۰ خود با شبکه الجزیره از این فراتر رفته و گفته بود که ۳۷ آمریکایی و غیرآمریکایی، ازجمله دونالد ترامپ بهخاطر ترور سرلشکر شهید قاسم سلیمانی تحت تعقیب هستند.
پایان فصل دیگری از سریال اکشن رایزن فرهنگی
به هر تفسیر اگرچه یک بار دیگر پس از آنکه نام امیر موسوی به سرخط اخبار آمد و با واکنشهای گستردهای مواجه شد، غائله ختم به خیر شد، اما بعید است این آخرین باری باشد که این رایزن فرهنگی پیشین در فضای رسانهای و دیپلماتیک ایران جنجالساز شده باشد و احتمالاً در آینده دور یا نزدیک، باز هم از امیر موسوی و جنجالهایش خواهیم شنید.
تاسف. 
